Kamu görevlilerinin, etik davranış ilkeleri çerçevesinde hediye konusunda dikkatli olması gerekiyor. Özellikle sağlık çalışanları gibi kamu görevlileri, hediye alma veya verme konusunda Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri ile Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik'te belirtilen kurallara uymak zorundalar.
Bu yönetmelik, kamu görevlilerinin etik davranış ilkeleri, bağış ve yardımlar, hediye alıp verme, yeme-içme ve seyahatler gibi konularda belirli kurallar ve sınırlamalar getirmektedir.
Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri İle Başvuru Usul Ve Esasları Hakkında Yönetmelik, görevle ilgili konularda doğrudan menfaat sağlanan durumlarda hediye alınmasını yasaklamaktadır. Örneğin, bir vatandaş bir doktor tarafından muayene edildiği için veya bir hasta 112 ambulansıyla taşındığı için görevli personele hediye verilirse, memur bunu kabul etmemelidir. Eğer memur, hizmetlerini yerine getirmeden önce hediye talep ederse, durum rüşvet olarak nitelendirilir.
Hangi Hediyeler Alınabilir?
Yukarıda belirtilen yönetmelik kapsamında memurların bazı hediyeleri almasıda sakınca görülmemiştir. Bunlar ;
- Görev yapılan kuruma katkı anlamına gelen, kurum hizmetlerinin hukuka uygun yürütülmesini etkilemeyecek olan ve kamu hizmetine tahsis edilmek, kurumun demirbaş listesine kaydedilmek ve kamuoyuna açıklanmak koşuluyla alınanlar (makam aracı ve belli bir kamu görevlisinin hizmetine tahsis edilmek üzere alınan diğer hediyeler hariç)personelsağlık ile kurum ve kuruluşlarca yapılan bağışlar.
- Kitap, dergi, makale, kaset, takvim, cd veya benzerleri.
- Halka açık yarışmalarda, kampanyalarda veya etkinliklerde kazanılan ödül veya hediyeler.
- Herkese açık konferans, sempozyum, forum, panel, yemek, resepsiyon veya buna benzer etkinliklerde verilen hatıra niteliğindeki hediyeler.
- Tanıtım amacına yönelik, herkese dağıtılan ve sembolik değeri bulunan reklam ve el sanatları ürünler
Bunlar dışınde memurun asla alamayacağı aldığı zaman suçlu duruma düşeceği hediyeler ise ;
- Görev yapılan kurumla iş, hizmet veya çıkar ilişkisi içinde bulunanlardan alınan karşılama, veda ve kutlama hediyeleri, burs, seyahat, ücretsiz konaklama ve hediye çekleri.
- Taşınır veya taşınmaz mal veya hizmet satın alırken, satarken veya kiralarken piyasa fiyatına göre makul olmayan bedeller üzerinden yapılan işlemler.
- Hizmetten yararlananların vereceği her türlü eşya, giysi, takı veya gıda türü hediyeleri.
- Görev yapılan kurumla iş veya hizmet ilişkisi içinde olanlardan alınan borç ve krediler.
- Ayrıca, amir hiçbir şekilde memurundan hediye alamaz. Buda ayrıca 657 sayılı DMK'da belirtilmiştir
Uygunsuz şekilde hediye alan memurlara kademe durdurma cezası verilir.Ancak, Ayşe teyzenin ASM'ye getirdiği gözlemeler, yada kırsal bir alanda gezici sağlık hizmeti veren ebe ve doktora köylüler tarafından verilen kahvaltı gibi durumlar hediye kapsamında değerlendirilmemelidir. İnsani duygularla ve samimiyet ile menfaat ve çıkar arasında ince bir çizgi vardır.