EYT yasasının yürürlüğe girmesinin ardından emeklilik başvurusunda bulunanların sayısı 6 günde 600 bini geçti. Başvuruların beşte üçü e-Devlet'ten yapılırken, bankalar prim borcu olan EYT'liler için kredi desteği vermeye, promosyonda limitleri yükseltmeye başladı. Bu yıl emekli olacak 2 milyon 250 bin EYT'linin 400 binini kamu çalışanları oluşturuyor. Kamu çalışanlarının emeklilik başvuruları hizmet takip programı üzerinden yapılıyor.
EYT'Lİ KAMU ÇALIŞANI YENİDEN MEMUR OLABİLİR Mİ?
Eş zamanlı olarak çalıştıkları kurumların Sosyal Güvenlik Kurumu'na "ikramiye onayı" yazısı göndermesi gerekiyor. 657 sayılı memurlarla birlikte, farklı statüde işçilerin de yer aldığı kamu çalışanlarının EYT'ten yararlanma ve işten ayrılma durumları SSK, Bağ-Kur sigortalılarından farklılık gösteriyor. Cumhurbaşkanının atadığı, görevlendirdiği, TBMM'de yapılan seçimler sonucu görevlendirilenler, yükseköğretim kurumlarının öğretim üyeliklerine atananlar, Sağlık Bakanlığı tabip ve uzman tabip kadrosuna atananlar emekli olduktan sonra memur olarak işine devam edebiliyor.
Mahalli idarelerde memur kadrosuna atananların da emekli aylıkları kesilerek maaşlı devam etmeleri imkanı bulunuyor. Bu listenin dışındaki polis, öğretmen gibi kamu çalışanlarından yaşlılık aylığı alanlar kamu kurum ve kuruluşlarına açıktan atanamıyor.
İŞTE MERAK EDİLENLER
EYT'de sıcak gelişmeler ve kamu çalışanlarının emeklilik başvurusuna yönelik sorularının yanıtları şöyle:
1- Kamu çalışanları da hizmet borçlanması yapabilir mi, avantajı var mı?
Hizmet borçlanması, çalışılamayan sürelerdeki prim günlerinin satın alınması anlamına geliyor. Emekli Sandığı'na (5434 sayılı yasa) tabi olanların hizmet borçlanmasını emeklilikten en az 6 ay önce yapması gerekiyor. Yasanın yürürlüğe girdiği tarihten sonra borçlanma yapanlar bu sürenin sonunda emekliliğe başvurabilecek. Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında çalışanlar için bu koşul aranmıyor.
Son 7 yılın yarısından çoğu hangi sigorta kolunda geçtiyse o yasanın kuralları geçerli oluyor. Talep edilen borçlanma süreleri daha çok askerlik, yedek subay okulunda geçen süreler, aylıksız geçen süreler oluyor. Borçlanmayı düşündükleri süreler emeklilik yaş grubunu daha erkene çekiyorsa borçlanmaları fayda sağlar.
2-Memurlar ücretsiz izin dönemini borçlanarak emekliliğe hak kazanabilir mi?
Memuriyete 8 Eylül 1999'dan önce başlayanlar ücretsiz izin dönemini borçlanarak emekli olabiliyor. Memurluğa Ekim 2008'den önce başladıysanız aylıksız izinli geçen süreleriniz emeklilik yönünden eski derecenizde (Emekli Sandığı kapsamında) değerlendirilecektir. Bu durumda emeklilikten altı ay önceden aylıksız izin süresinin borçlanılması gerekiyor.
3-EYT kapsamında prim ve çalışma süresi koşullarını taşıyorum ancak Bağ-Kur'a prim borcu var. Emekli olduktan sonra ödeyebilir miyim?
SGK'nın emekli aylığı bağlaması için talepte bulunanların kendi sigortalılığı nedeniyle prim borcunun olmaması zorunluluğu bulunuyor.
Bu kural sadece prim borcu olan Bağ-Kur'lular için değil, SSK'daki çalışma süresi tek başına emekli olmaya yeterli olmayan Bağ-Kur borçluları için de geçerli. SSK'daki prim günleri emekliliğe yeterli de olsa Bağ-Kur borcu varsa emeklilik başvurusu kabul edilmiyor.
Öncelikle bu borcun kapatılması gerekiyor. Bankalar prim borcu olan EYT'lilere yönelik düşük faizli kredi imkanları sunmakta. Hatta bazı bankalar aylığınızı oradan almak koşuluyla hem promosyon vermekte hem de düşük faizli kredi kullandırıyor.
4-Öğretmen, polis, hemşire gibi kamu çalışanları özel sektörde olduğu gibi emekli olduktan sonra aynı kurumda çalışmaya devam edebilir mi?
Memurların, kamu çalışanlarının hem çalışma koşulları hem de emeklilikleri özel sektörden farklı. Emekli olan memur için kamu kurum ve kuruluşlarında devam edebilecekler 5335 sayılı kanun hükmünde açıkça belirtiliyor. Bu kanun kapsamında emekli olduktan sonra Cumhurbaşkanı tarafından atanan, görevlendirilenler, Meclis'te yapılan seçim sonucu görevlendirilenler emekli olup çalışmaya devam edebiliyor.
Yine üniversitelerde öğretim üyesi olanlar, Bakanlıkta tabip ve uzman tabip olarak çalışanlar bu kapsamda yer alabiliyor. Bunun dışında öğretmen, imam, polis, hemşire gibi kamu çalışanları emekli olup aylık almaya hak kazandıktan sonra kadrolara açıktan atanamıyor. Yerel yönetimlerde memur kadrosuna atananların durumu da farlılık gösteriyor. Bu kadrolara atananlar kurumdan maaşını alırken emekli aylıkları ise kesiliyor.
5-EYT kapsamındaki memurlar başvurularını kendileri mi yapıyor, ikramiye ödemeleri nasıl yapılıyor?
Kamu çalışanlarının emeklilik belgeleri hizmet takip programı üzerinden gönderiliyor. Elden ya da posta yoluyla emeklilik belgesi gönderilmemesi gerekiyor. Sosyal Güvenlik Kurumu emekli aylığı ve ikramiyesi ödeme işlemlerine ilişkin belgelerin tamamını duyurdu. Çalışılan kurum ve kuruluşların SGK'ya "ikramiye onayı" yazısı göndermesi gerekiyor.
6-Memurların emeklilik işlemlerinin yapıldığı hizmet takip programı (HİTAP) üzerinden gerçekleştirilen başvurularda bir gecikme olur mu?
Memurlar emeklilik için çalıştığı kuruma başvurabiliyor. Program üzerinden yapılan emeklilik başvurularında bir sorun yaşanması ya da işlemlerin geciktirilmesi söz konusu değil. Memurların emeklilik için SGK'dan ayrıca bir yazı almasına gerek bulunmuyor.
7- Kamu çalışanlarının emeklilik dilekçesi verirken ayın başı ya da sonu gibi dikkat etmesi gereken bir tarih var mıdır?
Memurların hizmet süresi aybaşı ve ay sonu olarak hesaplanıyor. Ayın 15'inde görev maaşını alıp 16'sında emekli olanın hizmeti bir sonraki ayın 14'üne kadar esas alınırken, 15'i itibariyle de emekli aylığı bağlanıyor. Bu hesap memur maaş katsayılarının uygulandığı ocak ve temmuz ayları itibariyle yapılıyor.
8- Kamu kurum ya da kuruluşu emekli personelin yerine iş yapacak eleman olmadığı gerekçesiyle başvuruyu erteleyebilir mi?
Kurumlar emeklilik talepleri konusunda 5510 sayılı kanun kapsamında işlem yapmak durumunda. Buna göre, emeklilik işlemlerinin geciktirilmesi halinde kamu çalışanın en az 1 ay beklemek koşuluyla görevleri bırakabilecekleri belirtiliyor.
9- Memurluktan ayrılanlar emeklilik başvurusunu nereye yapacak?
Emekli Sandığı kapsamında çalışanlar görev yaptıkları kuruma başvururken, daha önceden ayrılanlar e-Devlet üzerinden ya da sosyal güvenlik merkezlerine giderek emeklilik başvurusunda bulunabiliyor.
10- Memurlarda 8 Eylül 1999 öncesi emekli olma koşulları nasıldı?
8 Eylül 1999'dan önce memur olanlar; Kadın memur 20 tam yıl (7200 gün) fiili hizmet süresi, Erkek memur 25 tam yıl (9000 gün) fiili hizmet süresi şartlarıyla yaş haddi aranmadan emekli olabiliyorlardı. Ayrıca yaş haddinden emekli olmak için de;
Kadın memur 10 tam yıl (3600 gün) fiili hizmet süresi ve 60 yaşını doldurma,
Erkek memur 10 tam yıl (3600 gün) fiili hizmet süresi ve 60 yaşını doldurma şartlarını sağlayarak emekli olabiliyordu.
Hazal Ateş